Türkiye Odalar ve Borsalar Birliği ile Odalar ve Borsalar Kanunu ile Birtakım Kanunlarda ve 640 Sayılı Kanun Kararında Kararnamede Değişiklik Yapılmasına Dair Kanun Teklifi, TBMM Sanayi, Ticaret, Güç, Alışılmış Kaynaklar, Bilgi ve Teknoloji Komitesinde kabul edildi.
Teklife nazaran, kooperatif ve üst kuruluşları yönetim kurulu üyeleri, kooperatifin ticaret sicili kayıtlarını, finansal tablolarını, yönetim kurulu yıllık faaliyet raporlarını, genel konsey toplantı evrakını, ortaklarının kimlik, bağlantı, hisse ve ödemelerine ait bilgilerini Kooperatif Bilgi Sistemi’nin (KOOPBİS) kurulmasını müteakip 1 yıl içinde sisteme aktaracak. Bu müddet Ticaret Bakanlığınca 6 aya kadar uzatılabilecek.
Serbest bölgelerde, kullanıcıların muhtaçlığı olan doğal gaz altyapısını kurmak ve işletmek, kamu ve özel kuruluşlardan doğal gazı satın alarak bölge içinde dağıtım ve satışını yapmak işleticinin yetki ve sorumluluğunda olacak. İşleticinin müsaadesi olmaksızın doğal gaz gereksinimi öteki bir yerden karşılanamayacak ve bu hedefle münferiden tesis kurulamayacak. Bu kararın uygulanmasına ait bölge içi doğal gaz dağıtım ve satışı nedeniyle kullanıcılardan tahsil edilecek bedele ait üst limit, Ticaret Bakanlığınca yönetmelikle düzenlenecek.
İşleticinin talebi ve bölgede faaliyet gösteren doğal gaz dağıtım şirketinin kabulü halinde doğal gaz dağıtım şirketleri hür bölgeler içinde şebeke yatırımı yaparak yahut yapılmış şebekeyi mülkiyeti ile birlikte devralarak Enerji Piyasası Düzenleme Kurulu tarafından belirlenen şartlar kapsamında hür bölge içinde doğal gaz dağıtım faaliyeti gerçekleştirebilecek. Doğal gaza ait faaliyetlerin işletici tarafından yürütüldüğü hür bölgelerde, doğal gaz iletim ve dağıtım lisansı sahibi şirketlerin rastgele bir hak, yetki yahut sorumluluğu bulunmayacak.
Düzenlemenin yürürlüğe girdiği tarihten evvel bölge içi doğal gaz şebekesi yatırımı doğal gaz dağıtım şirketlerince yapılmış olan hür bölgelerde, işleticilerin bölge içi doğal gaz dağıtım ve satış yetkisi doğal gaz dağıtım şirketlerine devredilmiş sayılacak.
Üye askıya alınabilecek
Vergi mükellefiyet bilgisi kapalı olan ticaret ve sanayi odası ile borsa üyelerinin üyelikleri askıya alınabilecek. Her yılın ocak ayında güncelleme çalışması yapan odalar, Gelir Yönetimi Başkanlığından alınan mükellefiyet kapalı bilgisine istinaden ilgili üyeyi yönetim kurulu kararıyla askıya alabilecek ve aidat tahakkukunu durdurabilecek. Bu üyenin ticaret sicil kaydı açık olduğu sürece oda üyeliği de devam edecek.
Türkiye Odalar ve Borsalar Birliği ile Odalar ve Borsalar Kanunu’nda yapılan değişiklikle vergi mükellefiyet bilgisi kapalı olan üyelerin de askıya alınmasının yolu açılıyor. Her yılın ocak ayında güncelleme çalışması yapan borsalar, Gelir Yönetimi Başkanlığından alınmakta olan mükellefiyet kapalı bilgisine istinaden ilgili üyeyi borsa meclisi kararıyla askıya alabilecek ve aidat tahakkukunu durdurabilecek.
Türkiye Odalar ve Borsalar Birliği (TOBB) Genel Konseyi, toplam fiyatı brüt minimum fiyatın yüzde 50’sini geçmeyen ve vakit aşımı müddetinin dolmasına 1 yıldan az kalan aidat borçları ve ferilerine yönelik oda ve borsa meclislerince terkin kararı verilebilecek üst hududu belirleyebilecek.
TOBB’un yıllık gelirinin yüzde 2’sinin, TOBB Eğitim ve Kültür Vakfı ile TOBB İktisat ve Teknoloji Üniversitesinin gereksinimleri için kullanılması maksadıyla 15 yıl olarak belirlenen müddet 25 yıla çıkarıldı.
Esnaf ve sanatkarlar
Tarım Eserleri Lisanslı Depoculuk Kanunu’ndaki düzenlemeyle lisanslı depo işletmelerine 2 yıl için verilen lisans mühleti 3 yıl olacak.
Esnaf ve sanatkarlar meslek kuruluşlarının genel heyetleri, genel heyet üyelerinin 5’te 2’sinin noterce tasdik edilmiş imzası ile düzenlenecek tutanak ve gündemle noter kanalıyla yapılacak müracaat üzerine, alınacak kararla yönetim kurulu tarafından inanılmaz olarak toplantıya çağırılacak.
Sebze ve Meyveler ile Kâfi Arz ve Talep Derinliği Bulunan Öbür Malların Ticaretinin Düzenlenmesi Hakkında Kanun’un yürürlük tarihi olan 1 Ocak 2012’den evvel, toptancı hallerinde kendilerine tahsisli iş yerlerini kullanan mevcut tahsis sahiplerine verilen 12 yıllık kiracılık hakkı 18 yıla çıkarılıyor.
“Haksız ticari uygulamalarda bulunulamayacak”
Perakende Ticaretin Düzenlenmesi Hakkında Kanun’da “Tedarik zincirinde haksız ticari uygulamalar” başlığı altında yapılan değişiklikle, haksız ticari uygulamalarda bulunulamayacak.
Üretici, tedarikçi ve perakende işletmeler ortasındaki ticari alakalarda taraflardan birinin öteki tarafın ticari faaliyetlerini kıymetli ölçüde bozan, makul karar verme yeteneğini azaltan yahut olağan koşullarda taraf olmayacağı bir ticari bağın tarafı olmasına sebep olan faaliyetleri haksız ticari uygulama olarak pahalandırılacak.
Teklife nazaran, haksız ticari uygulama olarak belirtilen faaliyetler şöyle:
– Kalite standartlarının sağlanması emeliyle mukavelede yer verilen şartlar hariç olmak üzere, rastgele bir gerçek yahut hukuksal şahıstan mal yahut hizmet teminine zorlamak.
– Kampanya maliyetini, kampanyalı satış yapmak istemeyen tarafa yansıtmak.
– Tarım ve besin eserlerinin tedarikinde ticari ilginin şartlarını, yazılı yahut elektronik ortamda yapılan mukaveleyle belirlememek.
– Karşı tarafın aleyhine tek taraflı değişiklik yapma yetkisi veren yahut açık ve anlaşılır olmayan kararlara kontratta yer vermek.
– Eser talebini direkt etkileyen rastgele bir hizmet vermediği halde mağaza açılışı ve tadilatı, ciro açığı, banka ve kredi kartı iştirak bedeli ve öteki isimler altında bedel almak yahut verdiği hizmetin cinsini ve hizmet bedelinin meblağ ya da oranını mukavelede belirtmediği halde prim ve bedel almak.
– Karşı tarafın kusurundan kaynaklanan durumlar hariç olmak üzere, üretim tarihinden itibaren 30 gün içinde bozulabilen tarım ve besin eserlerine yönelik siparişleri, eserin teslim tarihinden evvelki 30 içinde iptal etmek.
– Karşı tarafın kusurundan kaynaklanan durumlar hariç olmak üzere, üretim tarihinden itibaren 30 içinde bozulabilen tarım ve besin eserlerinin tesliminden yahut mülkiyetinin zamanından sonra bozulma ya da zayi olma üzere maliyetleri yansıtmak.
Bozulan besinlerde kusuru ispat yükü siparişi iptal eden yahut maliyeti karşı tarafa yansıtana ilişkin olacak.
Teklifle, Perakende Ticaretin Düzenlenmesi Hakkında Kanun’da yapılan değişiklik 1 Ocak 2024’te yürürlüğe girecek.
Üretim tarihinden itibaren 30 gün içinde bozulabilen tarım ve besin eserlerine ait ödemelerin mühleti; alacaklının küçük, borçlunun orta yahut büyük ölçekli ya da alacaklının orta, borçlunun büyük ölçekli işletme olması durumunda 30, öbür durumlarda 45 günü geçemeyecek.
TBMM Sanayi, Ticaret, Güç, Olağan Kaynaklar, Bilgi ve Teknoloji Kurulunda kabul edilen Türkiye Odalar ve Borsalar Birliği ile Odalar ve Borsalar Kanunu ile Kimi Kanunlarda ve 640 Sayılı Kanun Kararında Kararnamede Değişiklik Yapılmasına Dair Kanun Teklifi, Perakende Ticaretinin Düzenlenmesi Hakkında Kanun’nda değişiklik öngörüyor.
Buna nazaran üretici, tedarikçi ve perakende işletmeler ortasındaki ticari münasebetlerden kaynaklanan ödemelerin mukavelede öngörülen mühlet içinde yapılması temel olacak.
Üretim tarihinden itibaren 30 gün içinde bozulabilen tarım ve besin eserlerine ait ödemelerin mühleti; alacaklının küçük, borçlunun orta yahut büyük ölçekli ya da alacaklının orta, borçlunun büyük ölçekli işletme olması durumunda 30, öteki durumlarda 45 günü geçemeyecek.
30 gün içinde bozulabilen tarım ve besin eserleri dışında yer alan tarım ve besin eserlerine ait ödemelerin mühleti, alacaklının küçük, borçlunun orta yahut büyük ölçekli ya da alacaklının orta, borçlunun büyük ölçekli işletme olması durumunda 60 gün ile sınırlanacak. Bu düzenlemede belirtilen mühletler, teslim yahut mülkiyetin dönemi tarihlerinden hangisi evvel ise o tarih temel alınarak hesaplanacak. Ödemenin mühleti içinde yapıldığına ait ispat yükü borçluya ilişkin olacak.
Söz konusu düzenlemenin yürürlük tarihi 1 Ocak 2024 olacak.
Alışveriş merkezlerindeki ortak kullanım alanları
Ortak kullanım alanlarına ait elektrik, su, doğal gaz, yenileme niteliğinde olmayan bakım, tamir, güvenlik ve paklık sarfiyatları üzere alışveriş merkezinin aynına ait olmayan masraflar ile alışveriş merkezinde fiilen çalışan bordrolu idare işçisinin vazifesiyle ilgili masraflar ortak masraf olacak. Alışveriş merkezindeki perakende işletmelerden sadece bu masraflar için iştirak hissesi tahsil edilebilecek. Reklam, pazarlama ve danışmanlık üzere ortak sarfiyat niteliğine haiz olmayan sarfiyatlar ile belgelendirilmeyen masraflar için rastgele bir bedel tahsil edilemeyecek.
Ortak kullanım alanlarından elde edilen kiralama, reklam, pazarlama, kültürel ve sanatsal faaliyet ve öteki ortak kullanım alanı gelirleri ile ortak masraf iştirak hissesi avanslarından elde edilen her türlü gelir ortak gelir olacak. Ortak gelirler, ortak sarfiyatların karşılanmasında kullanılacak.
Alışveriş merkezi maliki yahut idaresi, her yıl bir evvelki yıla ait ortak gelir ve sarfiyat raporu hazırlayarak alışveriş merkezindeki perakende işletmelere gönderecek. Raporda, ortak gelir ve masrafların çeşit ve meblağları, her bir perakende işletmeden tahsil edilmesi gereken ve tahsil edilen ortak masraf iştirak hisseleri ile ilgili bakanlıkça gerekli görülen öbür bilgilere yer verilecek.
Teklifle, Perakende Ticaretinin Düzenlenmesi Hakkında Kanun’un ceza kararları kısmında değişiklik yapılıyor. Haksız ticari uygulamaların önüne geçilmesi için caydırıcı mahiyette idari para cezaları öngörülüyor.
Kanunun yürürlüğe girmesinden evvel reklam, pazarlama ve danışmanlık üzere masraflar için alışveriş merkezindeki perakende işletmelerden iştirak hissesi talep edilebilmesine imkan sağlayan ve bu unsurun yayımı tarihinden evvel kurulan mukavele kararları, kontrat mühletince geçerli olacak. Lakin, kontrat mühletinin sona ermesinden evvel yahut sonra kontratın yenilenmesi ya da mühletinin uzatılmış sayılması hallerinde kelam konusu masraflar için iştirak hissesi tahsil edilemeyecek.
Sözleşmelerde idare sarfiyatının alt kalemleri ayrıyeten belirtilmedikçe perakende işletmelerden idare masrafı olarak sırf alışveriş merkezinde fiilen çalışan bordrolu idare işçisinin misyonuyla ilgili sarfiyatlar için iştirak hissesi tahsil edilebilecek.
Perakende işletmelerce ödenmesi gereken iştirak hisseleri, bu işletmelerin satış alanlarının alışveriş merkezinin satış alanına oranlanmasıyla hesaplanacak.
Kanun teklifinin yürürlüğe girdiği tarihten evvel Ticaret Bakanlığında Avrupa Birliği Uzmanı ile İhracatı Geliştirme Uzmanı takımlarını kazananlar, kanun teklifinin yürürlüğe girdiği tarih prestijiyle bu takımlarda misyon yapanlar, yurt dışında daimi misyonda yahut Bakanlıkta ya da diğer kamu kurum ve kuruluşunda idari misyonda bulunanlar, kanun teklifinin yürürlüğe girdiği tarihten itibaren 1 ay içinde talep etmeleri halinde durumlarına uygun Ticaret Uzmanı takımlarına atanacak.
(AA)