Prof. Dr. Samsun, AA muhabirine, hamsinin Türkiye’de avcılığı yapılan su eserleri ortasında birinci sırada yer aldığını söyledi.
Hem iç pazar hem de dış pazar noktasında ülke için pahalı bir balık cinsinin korunarak gelecek jenerasyonlara aktarılmasının ehemmiyetine dikkati çeken Samsun, Tarım ve Orman Bakanlığının 1 Eylül 2024-14 Nisan 2025 tarihleri ortasında Karadeniz, Ege ve Marmara denizlerinde toplam 400 bin ton hamsi avcılığı yapılması istikametindeki kararını akademisyenler olarak yerinde bulduklarını lisana getirdi.
Samsun, kota kararının alınmasında yapılan bilimsel çalışmaların ve elde edilen dataların değerli bir rol oynadığını kaydederek, “Son yıllarda üç, beş sene içerisinde daha hızlanan bir süreçte hamsinin artık uzunluk olarak daha küçüldüğünü, taban yakalama uzunluğu 9 santimetre olmasına karşın bu boyun altına düşen uzunluklarda avlanıldığı ve avlanan balıkların da kondisyonluk dediğimiz yani besin kıymetinin çok düşük olduğu bilinmektedir.” dedi.
Bilim topluluğunun yanı sıra Tarım ve Orman Bakanlığı Balıkçılık ve Su Eserleri Genel Müdürlüğünce gerçekleştirilen çalışmalarda artık hamsi stoklarında sorun olduğu kanaatine varıldığını aktaran Samsun, bu nedenle de Türkiye’de birinci defa iki yıl evvel dönem ortasında hamsiyle ilgili periyodik olarak av yasağı getirildiğini anımsattı.
Sürdürülebilir avcılık için dönem içinde alınan karara karşın hamsi stoklarındaki sorunun devam ettiğinin görüldüğüne işaret eden Samsun, “Önceki yıllarda 5 ay avcılık yapılırdı hamsi balığına yönelik. Balık unu fabrikaları 150 gün çalışırlardı ancak son yıllarda bir ay üzere, 1,5 ay üzere avcılık döneminin kısalması artık hamsi balığının stoklarında avlanma döneminin kısalması, balık uzunluğunun küçülmesi ve balığın besin pahasının düşmesi üzere belirleyiciler hamsi balıklarının stoklarında bir sorun olduğunu bize gösterdi.” diye konuştu.
HAMSİ KARADENİZ’DEKİ BESİN ZİNCİRİNDE EN DEĞERLİ HALKA
Samsun, hamsi avcılığında uygulamaya konulan kota kararını bilim topluluğu olarak olumlu bulduklarını ve ilerleyen süreçlerde yararının görüleceğini düşündüklerini tabir ederek, kelamlarını şöyle sürdürdü:
“Bu uygulamanın stokların korunması, geleceğe aktarılması için biz değerli olacağını akademisyenler olarak düşünmekteyiz. Hamsi balığı Karadeniz’de öteki balıkların da yem kaynağını oluşturması nedeniyle, besin zinciri içerisinde palamut dahil olmak üzere birçok balıkların daha büyük balıkların yemini teşkil etmesi nedeniyle hamside oluşabilecek bir sorunun öteki balıklara da sirayet edebileceğini biliyoruz. Bu nedenle en çok yakalanan, avlanan hamsi balığı stoklarının âlâ yönetilmesi gerekmektedir. 2024-2025 yılına ilişkin yalnızca bir yıllık sürece yönelik çıkartılmış olan bu kota uygulaması birinci kota uygulaması olacaktır. Bir dahaki yıl bundan sonraki yıllarda yapılacak yeni değerlendirmelerle bu kota ölçülerinin tekrar gözden geçirilmesi mümkün olabilecektir.”
STOKLARIN AZALMASINDA BİRÇOK ETKEN ROL OYNADI
Samsun, ülke olarak “hamside neden kota uyguladık” sorusuna geniş bir açıdan bakılması gerektiğine de vurgu yaparak, şunları kaydetti:
“1982 yılında Ordu’da, Samsun’da hamsi balığı donduruluyor yurt dışına gönderiliyordu ve bir kilograma 54 adet düşen hamsiler gönderiliyordu. Bu daha sonra 60 daha sonra da 90 sayısına çıktı. Artık ortadan geçen 35-40 sene sonra bir kilogram hamsi alsak en az 150 tane hamsi var içerisinde. Demek ki hamsinin uzunluğunda, tartısında bir küçülme olmuş. Av teknelerinin balık bulucu aygıtlarının gelişmesi, tıpkı vakitte çevresel faktörler, deniz kirliği. Tuna Irmağı üzerinden Orta Avrupa’nın çeşitli kirli hususlarının Karadeniz’e akıtılması üzere birçok sebebin bu sonuç üzerinde tesirli olduğunu söyleyebiliriz. Burada hiçbir paydaşı suçlamanın tahlil odaklı bir yaklaşım olmadığını biliyoruz. Bu sorun hepimizin sorunu.”