Yeni jenerasyon teknolojilerin tetiklediği yeni iktisatta ve paha zincirlerinde kelam sahibi olmanın yolu “bilgi toplumu” olmaktan geçiyor…
Ülkenin büyüme potansiyelinin, üretimin yerine verimliliği ve sağlam rekabet gücünü koyan Sanayi 4.0 sürecinin neresinde olduğunu sorgulamamız gerekiyor.
Tekraren Türk Endüstrici ve İş İnsanları Derneği (TÜSİAD) Başkanı Orhan Turan’ın “İş Çayı” programımda vurguladığı bir datayı paylaşacağım: Türkiye’nin bilişim dalında 600 bin yeni istihdama muhtaçlığı varken, daldan 40 bin kişi yurtdışına göçtü…
TÜSİAD beyin göçünü ülkenin “kan kaybı” olarak sorunsallaştırıyor ve tahlil için kolları sıvıyor.
Turan geçtiğimiz günlerde, ABD’nin global teknoloji üssü Silikon Vadisi’nde çalışmalarını sürdüren Türkiye göçmeni 400’ün üzerinde “gençle” buluştu.
Türkiye’deki şirketlerin dijital dönümüne katkı vermesi gayesiyle, ABD’deki teknoloji girişimcileriyle proje başlattılar.
* * *
TÜİK’in yayımladığı 2020-2021, “Uluslararası Göç İstatistikleri” ne nazaran son iki yılda ülkeden yurt dışına 708 bin, son üç yılda da 1 milyon 38 bin kişi göç etti.
Yurt dışından Türkiye’ye göç edenlerin sayısı 2021 yılında, bir evvelki yıla nazaran yüzde 116,9 artarak 739 bin 364 kişi olurken son iki yılda ülkeden gidenler 708 bini aştı.
Verilerine nazaran 2019, 2020 ve 2021 yıllarında ülkeden 20-29 ortasında 286 bin genç geleceğini yurt dışında aradı.
Yüksek enflasyon yaşayan ülkelerde “beyin göçünü” durdurmanın yolu, topluma öngörülebilir bir gelecek tasarlamaktan geçiyor.
* * *
Dün de TÜSİAD ve Bilişim Sanayicileri Derneği (TÜBİSAD); Deloitte Dijital’in yazılımına katkı veren üyelerinden ve paydaşlardan gelen bilgiler ışığında hazırladığı “Türkiye’nin 2’inci Yüzyılında İleri teknoloji İçin Hareket Çağrısı” raporunu düzenlediği bir basın toplantısı ile kamuoyuna tanıttı.
“Türkiye Teknoloji Geliştirme Bankası kurulmalı” önerisi getiren rapor, dijital dönüşümün tamamlanmasını sağlayacak teşvik ve dayanak düzeneklerinin tekrar yapılandırılmasının yol haritası sunuyor.
Ortadaki havuç büyük: “The Dijital Sprinters” (Dijital Atlımcılar) çalışmasına nazaran Türkiye dijital dönümünü büsbütün gerçekleştirdiğinde 2030 yılında, yani sırf 7 yılda verimlilik artışından iktisada 269 milyar dolar katkı sağlama potansiyeline sahip.
Dijital iktisat dünya geneline yayıldığında toplam 38 trilyon dolarlık büyüklüğe eriyor.
Bu sayının ne tabir ettiğini tahminen şöyle bir karşılaştırma ile açıklamak mümkün olabilir. Dünya ticaretinden 20 trilyon dolar hisse alan ABD iktisadı ile 10 trilyon doların üzerinde ticaret hacmine ulaşan Çin’i üst üste koyuyorsunuz; o kadar büyük bir ekonomi…
ABD, Çin ve AB dijital iktisatta birinci üçte yer alırken, Türkiye “China Academy of Information Technology” nin araştırmasına nazaran Türkiye ürettiği 50 milyar dolarlık bedelle, G20 ülkeleri içinde sonuncu!
Dijital dönüşüm çağının süratli ilerlemesinden umutlanabiliriz. Endüstriyelleşmenin 2’inci evresinde 50 yılda alınan uzaklık, yeni teknolojilerle neredeyse ışık suratına erişiyor.
Covid-19 aşı süreci buna örnek değil mi?
Pandemi yayılırken, aşısı da tıpkı süratle laboratuvarlardan çıktı.
* * *
Gelişmiş ülkeler dijital dönüşümün alt yapısını oluşturan teşvik ve eğitim siyasetleri uyguluyorlar ve bu alanda ehil gençleri ülkelerine çekme yarışına giriyorlar.
Birleşik Krallık teknoloji alanında yetişmiş iş gücünü çekebilmek ismine “Yetenek Kazanma Programı” tasarlamış. Farklı vize ve dayanak çeşitlerinin bulunduğu programlardan birisi “Tech Nation Küresel Yetenek Programı”…
Bir parantez açmam lazım: Yeteneklere kapısını açan İngiltere 2 milyon Pound’a oturum sattığı “altın vize” uygulamasını geçen yıl durdurdu…
Türkiye ise yetenekleri gönderiyor, 400 bin dolarlık gayrimenkul alana vatandaşlık satıyor.
Hollanda memleketler arası yetenekler için yüzde 30 vergi teşvik sistemi hayata geçiriyor. Belli uzmanlık alanlarına ilişkin bu vergi avantajı, çalışanların maaşına yansıması nedeniyle Hollanda’yı cazip kılmayı amaçlıyor.
Raporda dijital okur-yazarlık düzeyinin gelişmesine yönelik yapılması gerekenler sıralanırken Türk Silahlı Kuvvetleri (TSK)’nin “iş gücü” potansiyeline dikkat çekiliyor:
“Millî Savunma Bakanlığı 2021 faaliyet raporuna nazaran, TSK’da 215 bini profesyonel, 175 bini yükümlü olmak üzere 390 bini aşkın askeri işçi bulunuyor. Her sene ortalama 200 bin genç zarurî hizmetini tamamlarken TSK bünyesinde eğitim görüyor. Bu eğitimlerin içerisine dijital okur-yazarlık ve temel düzey teknoloji kullanımıyla ilgili derslerin eklenmesinin, toplumun temel dijital yetkinliklerinin artışında kıymetli bir tesiri olacağı düşünülmekte ve bir fırsat olarak görülmektedir.”
* * *
Raporun sunumunda, dijital atılımın gerçekleştirilebilmesi için “gerek şartları” sıralayan TÜBİSAD Başkanı Levent Kızıltan “Politikaların geliştirilmesi, finansal dayanakların sağlanması, bilgi ve irtibat teknolojilerine yönelik ulusal vizyonumuzun güçlendirilmesi, teşebbüsçü ekosisteminin geliştirilmesi, altyapı yatırımlarının hızlandırılması ve nitelikli iş gücü kaynağının geliştirilmesinden geçiyor” diyor.
* * *
Rapor Türkiye’nin ileri teknoloji atılımını gerçekleştirememesini şu 4 nedene bağlıyor:
1-KOBİ’ler dijital dönüşümlerini tamamlamakta geri kalıyor.
2-Yüksek teknolojinin iş ve kullanım modellerinin oluşması yatırım ve altyapı gerektiriyor, beklenen süratte katma pahaya dönüştürülemiyor.
3-Dijital girişimlerdeki potansiyele ulaşmak ve global pazarda rekabet gücünü artırmak için fon ve ekosistem dayanağı yetersiz kalıyor.
4-Dijital dönüşüm ve teknoloji atılımının gereksinim duyduğu yetkinliğe sahip iş gücü ve inovasyon kültürü istenen ölçüde geliştirilemiyor.
Yapılması gerekenleri de şöyle tabir ediyor:
* Türkiye’nin yüksek teknoloji üreten bir ülke olmasını sağlayacak vizyon, Cumhuriyet’in ikinci yüzyılı için tasarlanan kalkınma emelli tüm stratejilerin ve gayelerin merkezinde olmalıdır. Türkiye bütüncül bir teknoloji üretim merkezi haline gelmeli; kamu, özel kesim ve akademiyle birlikte uçtan uca adeta tek bir teknoparkmış üzere çalışılmalı, yenilikçilik, araştırma ve geliştirme kültürü ülkenin DNA’sına işlenmelidir.
* Türkiye’nin bütüncül bir teknoloji üretim merkezi olabilmesi için amaçlarımız şöyle: Türkiye’de dijital dönüşümü hızlandırmak. Dijital dönüşümden ekonomik katma bedel yaratmak. Yüksek teknoloji teşebbüsleri üretmek ve ölçeklendirmek. Global bedel zincirlerinde oyun kurucu olmak.